Αυχενογενής ζάλη ή αυχενικός ίλιγγος .Και όμως δεν φταίει ο αυχένας.

Ο αυχενικός ίλιγγος είναι μία διάγνωση που προκαλεί διχογνωμίες στην επιστημονική κοινότητα. Κατά ορισμένους νευρο-ωτολόγους δεν υφίσταται ως νοσολογική οντότητα. Σε κάθε περίπτωση ακόμη και αν είναι υπαρκτή , πρόκειται για μία ασυνήθη πάθηση, καθιστώντας την πλειοψηφία των διαγνώσεων του ”αυχενικού ιλίγγου προβληματικές.

Στην ελληνική πραγματικότητα, η σχέση του αυχένα με τον ίλιγγο είναι ένα ερώτημα που προκύπτει  στην καθημερινή κλινική πράξη ασθενών με προβλήματα  αισθήματος ζάλης που προσέρχονται στο ιατρείο. Δεν υπάρχει ασθενής που να έρθει με ίλιγγο-ζάλη και να μην απαιτήσει μαγνητική ΑΜΣΣ “έχοντας την πεποίθηση ότι φταίει ο αυχένας του.

Ο αυχένας είναι μια σημαντική ανατομική δομή που στηρίζει την κεφαλή και δίνει αρκετά ερεθίσματα για τη θέση στο χώρο, ακριβώς γιατί είναι το οικοδόμημα που στηρίζει τα όργανα αυτά . Εντούτοις, παρά την επιστημονική έρευνα που έχει γίνει κατά καιρούς δεν έχει βρεθεί παθοφυσιολογικός μηχανισμός που να συσχετίζει τον αυχένα με τον ίλιγγο. Τα νεύρα και  οι αρτηρίες του αυχένα προστατεύονται από τις μυοσκελετικές δομές του αυχένα και δεν προκαλούν ίλιγγο. Αν συμπιεστούν ή τραυματιστούν, θα προκαλέσουν πολύ βαρύτερα συμπτώματα και ο ίλιγγος δεν είναι ένα από αυτά.

• το αιθουσαίο σύστημα περιλαμβάνει τους λαβύρινθους οι οποίοι είναι εξειδικευμένες δομές για την ανίχνευση της θέσης και της κίνησης της κεφαλής
• τους οφθαλμούς με τις αντίστοιχες οπτικές οδούς (παρέχουν συνεχώς πληροφορίες απο το εξωτερικό περιβάλλον για τη θέση μας στο χώρο
• το ιδιοδεκτικό σύστημα του αυχένα (απαρτίζεται από εξειδικευμένους υποδοχείς, οι οποίοι ανιχνεύουν συνεχώς τη θέση του αυχένα και κατ΄ επέκταση της κεφαλής.

Τα συστήματα αυτά συνδέονται με συγκεκριμένες περιοχές του κεντρικού νευρικού συστήματος οι οποίες επιτηρούν κάθε στιγμή τη θέση της κεφαλής και συντονίζουν την ενεργοποίηση συγκεκριμένων μυικών ομάδων ωστε να διατηρηθεί η ισορροπία μας. Ο ίλιγγος προκύπτει όταν οι πληροφορίες που παρέχει κάθε σύστημα στον εγκέφαλο παύουν να ταυτίζονται.

Ποιός όμως είναι ο ρόλος του αυχένα και πώς εμπλέκεται;

Όταν το ιδιοδεκτικό σύστημα του αυχένα διαταραχθεί οι πληροφορίες που θα στέλνει στον εγκέφαλο για τη θέση της κεφαλής θα είναι εσφαλμένες και συνεπώς θα βρίσκονται σε διάσταση με εκείνες που στέλνουν οι λαβύρινθοι και τα μάτια. Η μη ταύτιση των πληροφοριών από τα 3 συστήματα ενδέχεται να επηρεάσει την αντίληψη του οργανισμού και να οδηγηθεί σε ψευδαίσθηση ιλίγγου.

Για παράδειγμα , σε πειραματικές δοκιμές με εφαρμογή δονήσεων στους αυχενικού μύες,  δημιούργησε  λανθασμένα την  αντίληψη οτι η κεφαλή αποκτά κλίση.

Σε άλλο πειραματικό μοντέλο όπου διενεργήθηκε τοπική αναισθησία των ανωτέρω αυχενικών νεύρων, δημιουργήθηκε η παροδική αίσθηση αστάθειας και ζάλης.

Γιατί όμως αυτοί που ζαλίζονται περιγράφουν και πιάσιμο στον αυχένα τους

Ο ίλιγγος εκλύεται κατά κανόνα από τις κινήσεις της κεφαλής.Οι πάσχοντες το αντιλαμβάνονται γρήγορα και στην προσπάθεια τους να  αποτρέψουν τα συμπτώματα, κάνουν πολύ αργές και προσεκτικές κινήσεις με το κεφάλι.Η παρατεταμένη ακινητοποίηση της κεφαλής οδηγεί σε συνεχή σύσπαση των μυών του αυχένα. Η παρατεταμένη μυική σύσπαση είναι η αιτία για το ”πιάσιμο΄΄ ή τον πόνο στον αυχένα.

Συνοψίζοντας θα πρέπει να τονιστεί  ότι τα σημαντικότερα ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ με τη διάγνωση του αυχενικού ιλίγγου είναι τα ακόλουθα:

• Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες εξετάσεις για να τον επιβεβαιώσουν
• Δεν δύναται να εξηγηθεί η διάσταση που παρατηρείται σε ασθενείς με ήπιο άλγος στον αυχένα και έντονη ζάλη  με εκείνους που εμφανίζουν έντονο άλγος αλλά δεν ζαλίζονται
• Δεν υπάρχουν ευρέως αποδεκτά κριτήρια για να τεθεί η διάγνωση
• Δεν υπάρχουν πειραματικά δεδομένα που να το επιβεβαιώνουν.

Αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι οτι η πλειοψηφία των διαγνώσεων του αυχενικού ιλίγγου αποδίδεται σχεδόν πάντοτε σε κάποιο άλλο αίτιο.

Για τον λόγο αυτό συνιστάται διερεύνηση που θα περιλαμβάνει οφθαλμολογική  και νευρο-ωτολογική εκτίμηση πριν απαιτηθεί μαγνητική αυχενικής μοίρας από τον ασθενή.