Αλλαγή καιρού και πόνοι στις αρθρώσεις

Η επίδραση των αλλαγών του καιρού στον άνθρωπο έχει παρατηρηθεί από πολύ παλιά. Πριν από 2500 χρόνια, πρώτος ο Ιπποκράτης, είχε περιγράψει την αύξηση των πόνων στις αρθρώσεις σε κρύο και υγρό περιβάλλον. Παρόμοια περιγραφή έχουν κάνει, από πολύ παλιά και οι Κινέζοι γιατροί που ονόμασαν την κατάσταση αυτή «νόσο του υγρού αέρα». Αρκετά ιατρικά άρθρα των δύο τελευταίων αιώνων έχουν ασχοληθεί με τις «αρθραλγίες στις καιρικές μεταβολές», αλλά κανένα δεν έχει αποδείξει κάποιο σαφή παθογενετικό μηχανισμό.  Στην καθημερινότητα μας έχουμε πολλά παραδείγματα από ανθρώπους, κυρίως μεγάλης ηλικίας, να μας ανακοινώνουν ότι θα αλλάξει ο καιρός, 2 – 3 μέρες πριν γιατί αισθάνονται ενοχλήσεις σε παλαιά τραύματα ή πόνους στις αρθρώσεις τους.

Υπάρχει όμως επιστημονική εξήγηση; Μπορούν άραγε οι αλλαγές του καιρού να προκαλέσουν πόνους στις αρθρώσεις;

Η βιομετεωρολογία είναι η επιστήμη που εξετάζει τις καιρικές συνθήκες και τις επιπτώσεις τους στην υγεία, στηριζόμενη στους «δείκτες δυσφορίας» που προκαλούν οι ατμοσφαιρικές αλλαγές στις ομάδες του πληθυσμού. Σύμφωνα με την επιστήμη αυτή ο κύριος λόγος που προκαλούνται οι συγκεκριμένοι πόνοι είναι το ότι με την αλλαγή του καιρού αλλάζει ουσιαστικά και η ατμοσφαιρική πίεση του αέρα. Μάλιστα, το φαινόμενο της ευαισθησίας αυτής στις αλλαγές του καιρού έχει και επιστημονική ονομασία. Ονομάζεται μετεωροαστάθεια. Μελέτη του 2003 που έγινε σε ποντίκια έδειξε ότι ο πόνος στην τραυματισμένη άρθρωση αυξανόταν καθώς ανέβαινε και η θερμοκρασία. Αυτό πιθανό να οφειλόταν σε έναν αισθητήρα στο εσωτερικό του αυτιού που αντιλαμβάνεται τις αλλαγές της εξωτερικής πίεσης (του περιβάλλοντος). Άλλη μελέτη του πανεπιστημίου της Βοστώνης το 2007 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο πόνος της αρθρίτιδας αυξάνεται με την πτώση της θερμοκρασίας. Όμως κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει ανακαλύψει πως ακριβώς επιδρά ο καιρός στον οργανισμό. Το θεαματικό βέβαια είναι ότι τα συμπτώματα αρχίζουν μερικές ημέρες προτού αλλάξει ο καιρός.

Πως όμως συμβαίνει αυτό;

Το ανθρώπινο σώμα λειτουργεί περίπου ως ένα ημίκλειστο υδραυλικό σύστημα. Αυτό σημαίνει ότι αν αυξηθεί η εξωτερική πίεση που δέχεται το σώμα, αυτή η αύξηση μεταφέρεται παντού μέσα στο σώμα. Για να το καταλάβουμε αρκεί να σκεφτούμε ένα μπαλόνι γεμάτο νερό. Αν το πιέσουμε οπουδήποτε, αυτή η πίεση μεταφέρεται ομοιόμορφα παντού. Όταν λοιπόν μεταβληθεί η πίεση έξω από το σώμα, λόγω μεταβολής της βαρομετρικής πίεσης (η πίεση που ασκεί ο αέρας στο περιβάλλον), τότε θα υπάρξει και μεταβολή της πίεσης στα υγρά γύρω από τους ευαίσθητους στη πίεση ιστούς με αποτέλεσμα την αυξομείωση του πόνου. Η χαμηλή βαρομετρική πίεση γενικά συνδέεται με το κρύο, τον υγρό καιρό και την αύξηση του πόνου. Ο καθαρός και ξηρός καιρός συνδέεται με υψηλό βαρομετρικό και μείωση του πόνου. Στην πρώτη περίπτωση έχουμε αύξηση του οιδήματος λόγω μειωμένης εξωτερικής πίεσης, ενώ στη δεύτερη μείωση του οιδήματος, λόγω αύξησης της εξωτερικής πίεσης. Έρευνες έρχονται να τεκμηριώσουν τη σχέση μεταξύ κλιματολογικών αλλαγών και πόνου. Σύμφωνα με αυτές, είναι όντως αληθές (και όχι στο μυαλό μας) ότι χρόνιες παθήσεις των αρθρώσεων εντείνονται με τις αλλαγές του καιρού. Αυτό συμβαίνει γιατί μαζί με τις αλλαγές των καιρικών συνθηκών δημιουργούνται αλλαγές και στην ατμοσφαιρική πίεση προκαλώντας πόνο στις αρθρώσεις, μιας και επηρεάζουν τις κατανομές των υγρών στους ιστούς του σώματος. Παρόλο που ο ακριβής μηχανισμός της σχέσης υγρασίας και αρθροπαθειών δεν είναι ακόμη γνωστός, φαίνεται να επηρεάζεται μια ομάδα υποδοχέων στις αρθρώσεις, οι οποίοι διεγείρουν την παραγωγή ουσιών που προκαλούν φλεγμονή και πόνο. Μελέτες πάντως έχουν επιβεβαιώσει το γεγονός ότι εκείνοι οι ασθενείς με εκφυλιστικές παθήσεις, που ζουν σε ζεστό κλίμα, υποφέρουν λιγότερο από εκείνους τους ασθενείς με τις ίδιες παθήσεις, που ζουν σε κρύο και υγρό κλίμα.